چگونه باور کنیم سرچشمه سه رود بزرگ کارون، دز و زایندهرود درگیر خشکسالی است؟
تغییر الگوی بارندگی از برف به باران، گرم شدن هوا و کاهش بارندگی سه ضلع مثلث خشکسالی موجود هستند؛ که البته ویژه چهارمحال و بختیاری نیست و بر اساس گزارشات سازمان هواشناسی بیشتر استانهای کشور درگیر این مسئله هستند؛ اما بر خلاف تصور عمومی که گمان میکنند اثرات خشکسالی اول در استانهای پایین دست مانند خوزستان، یزد و اصفهان رخ میهد، ولی قضیه کاملا برعکس است و اثرات خشکسالی در مناطق مرتفع مانند کوهرنگ، شهرکرد و بروجن (بلندترین شهر کشور از نظر ارتفاع از سطح دریا) زودتر و شدیدتر خودنمایی میکند.
بر خلاف تصور عمومی که گمان میکنند اثرات خشکسالی اول در استانهای پایین دست مانند خوزستان، یزد و اصفهان رخ میهد، ولی قضیه کاملا برعکس است
برای مثال یک بطری نوشابه را تصور کنید که با نی از کف در حال نوشیدن هستیم ولی بطری نوشابه از بالا درحال خالی شدن است و آخرین نقطهای که خالی میشود کف بطری است!
شاید برای همین است که طبق ادعای مدیرکل هواشناسی وقت، چهارمحال و بختیاری در سال زراعی ۹۸ و ۹۹ رتبه اول خشکسالی را در بین هر ۳۱ استان کشور کسب کرد؛ یعنی چهارمحال و بختیاری در خشکسالی پایینتر از خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و حتی استانهای کویری مانند کرمان و یزد قرار گرفت! (اطلاعات بیشتر را اینجا بخوانید)
قریب به یک دهه است که شهرهای سامان، بروجن، فرادنبه، کاج، سفیددشت، نقنه، فرخشهر و… نه تنها کشاورزیشان از رونق افتاده بلکه آب شرب را هم به صورت جیرهبندی و یا گاها با تانکر دریافت میکنند؛ روستاها هم خود حکایتی دارند!
آبرسانی ۳۵۰ روستا با تانکر انجام میشود!
رئیس مجمع نمایندگان چهارمحال و بختیاری در این خصوص میگوید: مهمترین مطالبه مردم چهارمحال و بختیاری اجرای پروژه بن_بروجن جهت تامین آب شرب نیمی از جمعیت استان است و همچنین باید برای تامین آب شرب ۳۵۰ روستای استان که با تانکر آبرسانی میشوند، تدبیری اندیشید.
موضوع به همینجا ختم نمیشود؛ منابع آبی در سالهای اخیر به شدت آسیب دیده، رودخانههای دائمی فصلی، و فصلیها خشک شدند، بسیاری از چشمهها و قنوات در این سالها خشک شده یا بیشتر از دو سه ماهی از سال را آب ندارند؛ چشمه زنه، چشمه دهنو، سرچشمه فرخشهر، چشمه مروارید بیرگان، چشمه وقت و ساعت و… چندین سال است که در بیشتر ماههای سال خشک هستند.
بر اساس اعلام وزارت نیرو نیمی از دشتهای این استان ممنوعه یا ممنوعه بحرانی هستند و جالب است که بدانید دو دشت سفیددشت و بروجن، جزو اولین دشتهای ممنوعه کشور هستند که خشکی آنان مربوط به امسال و پارسال نیست بلکه در سال ۶۳ به عنوان اولین دشتهای ممنوعه کشور اعلام شدند.
حال و روز سدها و منابع آبی هم تعریفی ندارد!
وضعیت سدها و منابع آبی هم تعریف چندانی ندارد، آنقدر وضع وخیم است که مثلا سد ۱۰ میلیون مترمکعبی سورک تاکنون حتی نتوانسته نیمی از مخزن خود را هم پر آب ببیند، وضعیت سایر بندهای خاکی استان هم به همین ترتیب است؛ در کلیپ زیر بخشی از این وضعیت را ملاحظه میکنید.
راه حل چیست؟
اکنون نیمی از مردم چهارمحال و بختیاری به طور جدی برای مصرف شربشان دچار مشکل هستند؛ چون برخلاف وجود رودخانههایی مانند کارون و زایندهرود، قریب به ۹۹ درصد آب شرب مصرفی این استان از منابع آبی زیرزمینی یعنی چاههای عمیق و نمیهعمیق تامین میشود؛ در سالهای اخیر همانطور که آرام آرام اثرات خشکسالی بروز کرد، چاههای تامین کننده آب شرب شهرهای این استان هم عمیقتر شدند و در واقع کیفیت آب به دلیل بالا رفتن ناخالصیها، پایینتر رفت و اکنون کار به جایی رسیده که همین آب با ناخالصی بالا هم آنقدر کم شده که جوابگوی نیاز شهرها نیست و باید به فکر جیرهبندی افتاد!
مسئولان با در نظر گرفتن فوری منابع آبی پایدار برای جایگزینی چاههای عمیق و نیمهجان، برای این مشکل فعلی و چالش آتی تدبیر کنند
با در نظر گرفتن وضعیت بارندگیهای فعلی و روندی که در دو دهه اخیر شاهد هستیم، به روشنی میتوان مشکلات جدیتر آبی را در سالهای آتی به خصوص برای نیمه شرقی چهارمحال و بختیاری یعنی شهرستانهای شهرکرد، بروجن، بن و سامان پیشبینی کرد و مردم و مسئولان باید به فوریت برای این معضل اساسی تدبیر کنند؛ مردم با صرفهجویی و فرهنگسازی در مصرف این نعمت الهی و مسئولان با در نظر گرفتن فوری منابع آبی پایدار برای جایگزینی چاههای عمیق و نیمهجان، برای این مشکل فعلی و چالش آتی تدبیر کنند.
